Prawo do zapomnienia to koncepcja z zakresu ochrony danych osobowych i prywatności, która zdobywa na znaczeniu w dzisiejszym świecie, szczególnie za sprawą wejścia w życie przepisów RODO i artykułu 17. W praktyce prawo to umożliwia jednostkom usunięcie swoich danych osobowych z internetu w określonych sytuacjach, zwłaszcza gdy te informacje są nieaktualne, nieprawdziwe lub naruszają ich prywatność. W tym artykule omówimy podstawy prawa do zapomnienia, jego wpływ na ochronę prywatności oraz jego ograniczenia.
Spis treści
Pochodzenie prawa do zapomnienia
Prawo do zapomnienia ma swoje korzenie w europejskim prawie ochrony danych osobowych. Najważniejszym wydarzeniem, które przyczyniło się do jego ustanowienia, był wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 13 maja 2014 roku w sprawie Costeja González przeciwko Google Spain. W wyniku tego wyroku Google zostało zobowiązane do usunięcia linków do artykułów zawierających nieaktualne i potencjalnie krzywdzące informacje na temat życia osobistego Gonzáleza.
W odpowiedzi na ten wyrok, prawo do zapomnienia zostało włączone do unijnego prawa jako część ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO), które weszło w życie w 2018 roku. RODO stanowi obecnie główny ramy prawne regulujące prawo do zapomnienia w Unii Europejskiej.
Na czym polega prawo do zapomnienia?
Prawo do zapomnienia odnosi się przede wszystkim do usługodawców wyszukiwarek internetowych, takich jak Google, Bing czy Yahoo. Umożliwia ono osobom fizycznym żądanie usunięcia linków do stron internetowych, które zawierają ich dane osobowe, jeśli spełnione są określone warunki, takie jak:
- Informacje są nieaktualne, nieprawdziwe lub nieadekwatne.
- Dane osobowe są przetwarzane niezgodnie z prawem, na przykład bez zgody osoby, której dane dotyczą.
- Dane osobowe nie są już niezbędne do celów, dla których zostały zebrane lub przetwarzane.
Usługodawcy wyszukiwarek mają obowiązek rozważyć każde żądanie usunięcia danych osobowych i ocenić, czy przesłanki do usunięcia są spełnione. Jeśli tak, muszą usunąć odpowiednie linki ze swoich wyników wyszukiwania.
Ograniczenia prawa do zapomnienia
Chociaż prawo do zapomnienia jest ważnym narzędziem ochrony prywatności, istnieją pewne ograniczenia, które muszą być uwzględnione:
- Interes publiczny. Prawo do zapomnienia nie jest absolutne i może być ograniczone, jeśli istnieje ważny interes publiczny w dostępie do informacji, na przykład w przypadku osób publicznych, polityków czy przestępców.
- Wolność słowa. Prawo do zapomnienia musi być zrównoważone z wolnością słowa i prawa do informacji. Oznacza to, że w przypadku informacji istotnych dla debaty publicznej, prawo do zapomnienia może być ograniczone.
- Techniczne trudności. Usunięcie linków z wyników wyszukiwania nie zawsze oznacza, że informacje zostaną całkowicie usunięte z internetu. Mogą one nadal być dostępne na stronach źródłowych lub w innych miejscach w sieci.
- Prawo do zapomnienia nie obejmuje firm. Przedsiębiorstwa oraz inne organizacje nie mają takiego samego prawa do usunięcia informacji o nich z Internetu, jak osoby fizyczne.
- Zakres terytorialny: Prawo do zapomnienia może być ograniczone do konkretnego terytorium. Na przykład, w przypadku Unii Europejskiej, usunięcie linków może dotyczyć tylko europejskich wersji wyszukiwarek, a nie globalnych wyników wyszukiwania.
- Archiwizacja i badania naukowe. W niektórych przypadkach, przetwarzanie danych osobowych może być dozwolone w celu archiwizacji w interesie publicznym, badań naukowych lub statystycznych. W takich sytuacjach, prawo do zapomnienia może być ograniczone.
Istnieje kilka powodów, dla których prawo do zapomnienia nie jest stosowane w przypadku firm i przedsiębiorstw:
- Interes publiczny. W przypadku firm, przedsiębiorstw i organizacji istnieje silniejszy interes publiczny w dostępie do informacji o ich działalności, produktach, usługach czy historii. Firmy często działają na rynku publicznym, a informacje na ich temat są istotne dla konsumentów, konkurencji, inwestorów i regulatorów.
- Odpowiedzialność. Firmy i przedsiębiorstwa mają większą odpowiedzialność wobec swoich klientów, partnerów biznesowych i społeczeństwa jako całości. Dostęp do informacji o działalności przedsiębiorstw jest kluczowy dla utrzymania uczciwości rynku i ochrony interesów konsumentów.
- Różnica w zakresie ochrony danych. Ochrona danych osobowych koncentruje się na ochronie prywatności osób fizycznych. Dane dotyczące firm i przedsiębiorstw nie są uważane za dane osobowe w takim samym stopniu jak informacje o jednostkach, dlatego nie są objęte tym samym poziomem ochrony.
Treść prawa do usunięcia danych w RODO
Prawo do usunięcia danych („prawo do bycia zapomnianym”)
Osoba, której dane dotyczą, ma prawo żądania od administratora niezwłocznego usunięcia dotyczących jej danych osobowych, a administrator ma obowiązek bez zbędnej zwłoki usunąć dane osobowe, jeżeli zachodzi jedna z następujących okoliczności:a) dane osobowe nie są już niezbędne do celów, w których zostały zebrane lub w inny sposób przetwarzane;
b) osoba, której dane dotyczą, cofnęła zgodę, na której opiera się przetwarzanie zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. a) lub art. 9 ust. 2 lit. a), i nie ma innej podstawy prawnej przetwarzania;
c) osoba, której dane dotyczą, wnosi sprzeciw na mocy art. 21 ust. 1 wobec przetwarzania i nie występują nadrzędne prawnie uzasadnione podstawy przetwarzania lub osoba, której dane dotyczą, wnosi sprzeciw na mocy art. 21 ust. 2 wobec przetwarzania;
d) dane osobowe były przetwarzane niezgodnie z prawem;
e) dane osobowe muszą zostać usunięte w celu wywiązania się z obowiązku prawnego przewidzianego w prawie Unii lub prawie państwa członkowskiego, któremu podlega administrator;
f) dane osobowe zostały zebrane w związku z oferowaniem usług społeczeństwa informacyjnego, o których mowa w art. 8 ust. 1.
Jeżeli administrator upublicznił dane osobowe, a na mocy ust. 1 ma obowiązek usunąć te dane osobowe, to – biorąc pod uwagę dostępną technologię i koszt realizacji – podejmuje rozsądne działania, w tym środki techniczne, by poinformować administratorów przetwarzających te dane osobowe, że osoba, której dane dotyczą, żąda, by administratorzy ci usunęli wszelkie łącza do tych danych, kopie tych danych osobowych lub ich replikacje.
Ust. 1 i 2 nie mają zastosowania, w zakresie w jakim przetwarzanie jest niezbędne:a) do korzystania z prawa do wolności wypowiedzi i informacji;
b) do wywiązania się z prawnego obowiązku wymagającego przetwarzania na mocy prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego, któremu podlega administrator, lub do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi;
c) z uwagi na względy interesu publicznego w dziedzinie zdrowia publicznego zgodnie z art. 9 ust. 2 lit. h) oraz i) i art. 9 ust. 3;
d) do celów archiwalnych w interesie publicznym, do celów badań naukowych lub historycznych lub do celów statystycznych zgodnie z art. 89 ust. 1, o ile prawdopodobne jest, że prawo, o którym mowa w ust. 1, uniemożliwi lub poważnie utrudni realizację celów takiego przetwarzania; lub
e) do ustalenia, dochodzenia lub obrony roszczeń.
Wniosek o usunięcie danych osobowych – wzór do pobrania
Skopiuj i wklej ten wzór do Microsoft Word, a następnie uzupełnij go swoimi danymi i informacjami o firmie/organizacji, do której kierujesz wniosek. Po uzupełnieniu możesz go wydrukować lub zapisać w formacie PDF, aby wysłać go do odpowiedniego podmiotu.
Podsumowanie
Prawo do zapomnienia to istotny element ochrony prywatności w erze cyfrowej, który pozwala jednostkom kontrolować swoje dane osobowe w internecie. Chociaż prawo to ma swoje ograniczenia, stanowi ważne narzędzie w dążeniu do równowagi między prywatnością a wolnością słowa oraz prawem do informacji. Wprowadzenie RODO w Unii Europejskiej umocniło pozycję prawa do zapomnienia.
Przydatne linki:
Dodaj komentarz